Zanieczyszczenie gleby jest jednym z mechanizmów zagrożenia gleby oraz stanowi pewną formę jej degradacji. Degradacja jest pojęciem znacznie szerszym i dotyczy pogorszenia się właściwości chemicznych, fizycznych oraz biologicznych gleby, a także spadku jej aktywności biologicznej. Zanieczyszczenie gleby najczęściej zalicza się do degradacji chemicznej, a także antropogenicznej, czyli powstałej na skutek działalności człowieka.
Degradacja chemiczna gleby dotyczy niekorzystnych zmian, jakie zachodzą w jej składzie, właściwościach fizycznych, chemicznych, fizykochemicznych oraz biologicznych na skutek wprowadzania do gleby obcych substancji chemicznych, pochodzących z różnych źródeł. Jest częstym zjawiskiem na terenach rolniczych, silnie uprzemysłowionych (przemysł energetyczny, metalurgiczny, chemiczny) oraz w pobliżu dużych szlaków komunikacyjnych (transport samochodowy).
Degradacja chemiczna prowadzić może do:
- nadmiernej alkalizacji lub do nadmiernego zakwaszenia gleb,
- naruszenia równowagi jonowej lub biologicznej,
- zasolenia roztworów glebowych,
- nadmiernej koncentracji metali ciężkich,
- nadmiernego nagromadzenia pestycydów w glebie